Giếng trời là gì? 8 lưu ý quan trọng khi xây giếng trời trong nhà

1. Giếng trời là gì?

1.1 Khái niệm về giếng trời

Giếng trời là một khoảng trống (thường theo phương thẳng đứng) được thiết kế trong nhà, nhằm mục đích lấy sáng và thông gió tự nhiên cho không gian bên trong. Giếng trời thường được mở từ mái xuống các tầng thấp hơn, giúp tối ưu ánh sáng, gió và lưu thông không khí, nhất là trong các ngôi nhà ống hoặc nhà phố chật hẹp, thiếu mặt thoáng. 

Đây là giải pháp phổ biến trong thiết kế nhà ống, nhà phố – những nơi thường thiếu mặt thoáng do bị kẹp giữa hai bên nhà khác.

1.2 Ưu điểm

- Tác dụng lấy sáng: Trong những ngôi nhà ống mặt tiền nhỏ hẹp, kích thước chiều sâu lớn và đặc biệt là 3 mặt tiền giáp các công trình khác thì việc mang lại sức sống, ánh sáng tự nhiên cho không gian nội thất được cho rằng cần thiết sử dụng biện pháp thiết kế giếng trời với kích thước phù hợp không gian kiến trúc.

Giếng trời là một giải pháp kỹ thuật tối ưu nhằm cung cấp ánh sáng tự nhiên cho ngôi nhà bằng quá trình chiếu sáng từ phần mái giếng trời xuống chân giếng trời giúp ánh sáng lan tỏa toàn bộ không gian nội thất vì thế có nên thiết kế giếng trời cho nhà thiếu sáng tự nhiên không ? Theo phong thủy, ánh sáng tự nhiên là nguồn sinh khí giúp duy trì sức khỏe sức sống cho con người vì thế ánh sáng là một yếu tố không thể thiếu trong ngôi nhà.

- Tác dụng thông gió tự nhiên, điều hòa không khí: Lấy gió tự nhiên cũng là một trong những chức năng quan trọng của giếng trời, theo đó, giếng trời giúp quá trình lưu thông trao đổi không khí môi trường bên trong và bên ngoài ngôi nhà diễn ra đều đặn, giúp ngôi nhà thoáng mát hơn, trong lành và dễ chịu hơn. Đây cũng là lí do nhiều gia chủ cân nhắc có nên thiết kế giếng trời để ngôi nhà được mát mẻ hơn, đặc biệt là trong mùa hè nóng bức.

- Tiết kiệm điện năng: Nhờ có giếng trời, không gian nội thất trở nên sáng sủa và mát mẻ hơn, nhờ đó chúng ta tiết kiệm được năng lượng điện cho các hệ thống làm mát và đèn chiếu sáng, mang lại hiệu quả kinh tế.

- Tác dụng tạo vẻ đẹp thẩm mĩ: Giếng trời xuất hiện ở châu Âu từ thời kỳ phục hưng, cụ thể là ở các nhà thờ lớn, bảo tàng cổ và đã được cách tân qua nhiều thời kỳ cho phù hợp hơn với nhu cầu sử dụng.

1.3 Nhược điểm

- Bản chất giếng trời là một cái ống, vì vậy âm thanh truyền trong giếng trời rất vang và rõ. Do đó, các mặt tường trong giếng trời không nên làm phẳng, trơn tất cả. Cần có một số mảng nhám, sần để tiêu âm như dùng sơn gai, ốp đá tự nhiên, gạch thẻ, gạch trần. Đó cũng là thủ pháp trang trí cho khu vực thông tầng. Đây là những thủ pháp bằng cách sử dụng các vật liệu tiêu âm và để giếng trời bớt độ phẳng và trơn của giếng.

- Đối với những giếng trời không có mái che thì việc tổ chức thoát nước ở đáy giếng phải đảm bảo thật tốt. Luôn phải đảm bảo đủ độ rộng cần thiết cũng như phải có hệ thống che chắn ở khu vực xung quanh để tránh tình trạng nước mưa bắn làm bẩn những không gian sinh hoạt khác.

- Ở một số vùng, nắng mùa hè rất gay gắt, nhất là vào buổi trưa mặt trời chiếu thẳng xuống giếng trời, có thể gây thừa sáng, chói lóa. Bởi vậy, sàn, cầu thang gỗ hoặc các đồ đạc trong khu vực này có thể bị phai màu sơn, hư hỏng. Chủ nhà nên lắp đặt thêm hệ thống rèm dưới mái giếng trời để chắn nắng và điều tiết lượng ánh sáng.

- Giếng trời có mái thì phải đảm bảo một giải pháp hợp lý cho hệ thống các khe, ô thoáng để tránh mưa to, gió lớn làm nước mưa rơi xuống nhà.

- Có nên thiết kế giếng trời với những vật dụng trang trí trên các bức tường của giếng trời như: cây cảnh treo, đèn chiếu sáng trang trí,… nên đảm bảo trong tầm tay với hoặc phải kiểm soát an toàn để thuận lợi cho việc sửa chữa cũng như chăm sóc khi cần thiết.

- Nếu dưới giếng trời không phải khu vực như vườn cảnh, bể cá mà lại là không gian sinh hoạt, nơi qua lại thì không nên treo đèn, chậu cây cũng như các vật trang trí nặng, to ở phía trên để tránh tình trạng rơi vỡ gây nguy hiểm. 

- Các hệ thống hành lang, cửa sổ, cầu thang tiếp giáp với giếng thì cần có lan can, hoa sắt để đảm bảo một số tiêu chuẩn an toàn như chiều cao, khoảng cách khe hở,…

2. 8 Lưu ý quan trọng khi xây giếng trời trong nhà 

1. Vị trí đặt giếng trời hợp lý

• Thông thường có 3 vị trí phổ biến:

  • Giữa nhà: giúp phân phối ánh sáng đều khắp các không gian.

  • Cuối nhà: thường dùng để thông gió, kết hợp tiểu cảnh sân sau.

  • Trước nhà: thường đi kèm ban công, sân trước.

• Cần xác định vị trí phù hợp với kết cấu, công năng và phong thủy

2. Kích thước phù hợp

• Tùy vào diện tích nhà, giếng trời nên chiếm khoảng 4–10% diện tích sàn.

• Nếu quá nhỏ sẽ không đủ sáng/gió, quá lớn dễ gây thất thoát nhiệt và ảnh hưởng kết cấu.

3. Chọn vật liệu che chắn phù hợp

• Nên dùng kính cường lực, polycarbonate hoặc mái lấy sáng di động.

• Có thể thêm mái che, lam chắn nắng, rèm, cây xanh để giảm nhiệt và chống mưa tạt.

4. Chống thấm và thoát nước tốt

• Giếng trời là nơi dễ thấm dột nếu không xử lý kỹ.

• Cần làm mái che có độ dốc, hệ thống thoát nước tốt để tránh đọng nước và ẩm mốc.

5. Giảm tiếng ồn khi mưa

• Mái kính hoặc mái tôn có thể gây tiếng ồn lớn khi mưa.

• Khắc phục bằng cách dùng kính nhiều lớp, tấm lợp có khả năng cách âm, hoặc thêm lớp lót giảm âm

6. Đảm bảo an toàn cho trẻ em và vật nuôi

• Với nhà có trẻ nhỏ, nên làm lan can hoặc khung bảo vệ chắc chắn tại khu vực giếng trời.

7. Kết hợp tiểu cảnh, cây xanh

• Giếng trời là nơi lý tưởng để làm vườn đứng, tiểu cảnh khô/nước, giúp tạo điểm nhấn thẩm mỹ và tăng độ ẩm tự nhiên.

8. Lưu ý phong thủy

• Hướng giếng trời nên tránh trực diện hướng Tây (nóng), và cần tránh đặt ở vị trí trung tâm nhà nếu có bếp hoặc WC bên dưới.

• Có thể treo chuông gió, trồng cây phong thủy giúp điều hòa sinh khí.